حسابرسی چیست و انواع مختلف آن کدام اند؟

مقدمه :

حسابرسی مجموعه فرایندهایی است که به جمع اوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد مربوط به صورت های مالی و وقایع مالی یک مجموعه می پردازد و انها را با معیار های از پیش تعیین شده انطباق داده و سپس به شکل گزارش به اشخاص ذی نفع ارائه می دهد. در این مقاله از سایت میزان قصد داریم به تعریف حسابرسی و انواع ان بپردازیم. با ما همراه باشید.

در این مقاله می خوانید :

تعریف حسابرسی چیست؟

حسابرسی به معنای ارزیابی و بررسی تمامی گزارشات مالی یک مجموعه توسط یک فرد مستقل و خارج از آن مجموعه (عموما) می باشد. این افراد از طریق کسب اطلاعات مورد نیاز خود به شکل بازرسی از مدارک، اطلاعات مالی گرد اوری شده، مشاهده دارایی ها و.. اطلاعات مورد نیاز را برای تعیین درستی یا نادرستی صورت های مالی بررسی شده گرداوری می کنند. در واقع حسابرسی برای جمع اوری و ارزیابی بی طرفانه شواهد در مورد ادعا های مربوط به فعالیت ها و واقعه های اقتصادی صورت می گیرد. هدف اصلی عملیات حسابرسی، مشخص شدن میزان انطباق ادعا های مجموعه با اصول حسابداری و یا استاندارد های حسابداری بوده و همچنین در نهایت گزارشی از نتایج به دست امده را به اشخاص ذی نفع مجموعه ارائه می دهد. می توان گفت حسابرسی فرایندی است که برای تایید یا عدم تایید اطلاعات و گزارش های مالی یک مجموعه صورت می گیرد.

آشنایی با تاریخچه حسابرسی

حسابرسی به شکل رسمی برای اولین بار در سال 1862 در کشور انگلیس بنا نهاده شد که شرکت های حسابداری انگلیسی با یکدیگر تصمیم گرفتند و حرفه حسابرسی را تشکیل دادند. اما در ایران این حرفه برای اولین بار در سال 1311 به آن اشاره شد که طی قانون تجارت مصوب شده در ان سال، مقرر گردید که هر شرکت سهامی یک یا چند بازرس را از بین صاحبان سهام شرکت یا خارج از سازمان انتخاب کند تا با رسیدگی به حسابها و اسناد و مدارک مجموعه، درباره اوضاع عمومی شرکت و صورت های مالی گزارشی به ذی نفعان سازمان بدهد.

اما استفاده از خدمات حسابداران خبره در حسابرسی مالیاتی برای اولین بار در قانون مالیات بر درامد تصویب شده در سال 1328 عنوان شد. ولی اقدام جدی ای برای انجام ان به عمل نیامد. در ادامه در سال 1335 نیز این حکم قانونی عینا تکرار شد و در ایین نامه مربوط به سال 1340 نیز تهیه و تصویب شد و علاوه برتدوین اصول حسابداری و حسابرسی موازین اخلاقی حسابداران نیز پیش بینی گردید. در سال های بعد با تصویب قانون های مالیات مستقیم در سال 1345، این قانون مقرر داشت که کانون حسابداران رسمی تشکیل شود. بنابراین در ادامه ایین نامه مربوط به نحوه انتخاب حسابداران رسمی در سال 1346 و اساسنامه کانون در سال 1351 به تصویب رسید و حسابداران رسمی رسیدگی به دفاتر حساب و و ترانامه مودیان را در موارد ارجاعی بر عهده گرفتند. در سال های 1345 تا 1357 نیز قوانین دیگری به حسابرسی و موسسات حسابرسی اشاره داشتند و حسابرسی را الزامی دانسته بودند.

مطالعه بیشتر: تفاوت حسابداری و حسابرسی در چیست؟

انواع حسابرسی شامل چه مواردی می باشد؟

مانند حسابداری حسابرسی نیز انواع گوناگونی دارد. برخی از مهمترین انواع حسابرسی عبارت اند از حسابرسی صورت های مالی ، حسابرسی عملیاتی ، حسابرسی قانونی، حسابرسی داخلی و حسابرسی رعایتی می باشد که در ادامه هرکدام را جداگانه شرح می دهیم.

حسابرسی صورت های مالی : 

به طورکلی هدف از این نوع حسابرسی، اعتبار بخشی به صورت وضعیت مالی ارائه شده در قالب گزارش و عملکرد مالی یک مجموعه می باشد. از دیگر اهداف این نوع حسابرسی می توان به کشف اشتباهات سهوی و یا عمدی ایجاد شده در تهیه گزارش های مالی – اطمینان از صحت اظهارنامه های مالیاتی – ارزیابی مجدد کنترل های داخلی مجموعه و تهیه داده های مورد نیاز ذی نفعان مجموعه اشاره کرد.

حسابرسی عملیاتی : 

حسابرسی عملیاتی مجموعه فرایند های حسابرسی منظمی می باشد که با گرفتن گزارش نتایج و ارزیابی ها برای ارتقا و بهبود فعالیت های مالی مجموعه صورت می گیرد. هدف اصلی این نوع این نوع حسابرسی ارزیابی صرفه اقتصادی و همچنین ارزیابی کارایی و اثر بخشی عملیات هنگام حرکت به سوی هدف از پیش تعیین شده می باشد. از دیگر اهداف مهم این نوع حسابرسی عبارت اند از : ارزیابی میزان رعایت اهداف سیاست ها و روش های سازمان – شناسایی انواع محدودیت ها و نقاط ضعف – ارزیابی کیفیت گزارش های تهیه شده توسط مدیریت.

حسابرسی قانونی :

حسابرسی قانونی زمانی استفاده می شود که برای شرکت و اعضای هیئت مدیره مشکلات قانونی پیش امده باشد. برای مثال ممکن است یک مجموعه به مشکلات قانونی ای همچون تقلب های تجاری توسط کارکنان یا خود شرکت، اختلاف بین سهامداران و شرکاء دچار شود که در این زمان است که حسابدار قانونی مانند نهاد حل اختلاف عمل کرده و راهکار قانونی پیشنهاد می دهد.

حسابرسی داخلی :

حسابرسان داخلی در واقع کارکنان واحد امور رسیدی مجموعه هستند که معمولا به صورت هفتگی یا ماهانه گزارشات خود را به مدیران مجموعه ارائه می کنند. این نوع حسابرسی همانطور که از نامش پیداست به صورت درون سازمانی صورت می گیرد و در واقع بخش مالی مجموعه را راستی ازمایی می کنند و سیاست ها و رویه های سازمان را نیز به منظور بهبود مورد ارزیابی و برسی قرار می دهند.

حسابرسی رعایتی :

در این نوع حسابرسی مقصود از انجام ان، سنجش میزان رعایت سیاست ها ، قوانین و مقررات وضع شده توسط شرکت می باشد.

مطالعه بیشتر: حسابرسی بیمه تامین اجتماعی چیست؟

آشنایی با انواع گزارش های حسابرسی

به طور معمول حسابرسان از چهار نوع گزارش مختلف برای اظهارنظر در مورد حسابرسیشان استفاده می کنند که آن چهار نوع عبارت اند از :  گزارش استاندارد و یا همان مقبول – اظهار نظر مشروط – اظهار نظر مردود و عدم اظهار نظر.

گزارش استاندارد :

عبارت اند از گزارشی که کمیت و کیفیت مطلوب مورد نظر حسابرس را دارا می باشد.

اظهارنظر مشروط :

در این نوع گزارش حسابرسی به موارد کمی از عدم رعایت استاندارد ها بر می خورد که این عدم رعایت ها و یا حتی تحریف ها به اندازه کافی اساسی و مهم نیستند که بتوانند اظهارنامه را مردود بنمایند بنابراین در این حالت حسابرس با اضافه کردن عبارت های توضیحی موارد رعایت نشده را برای استفاده کنندگان صورت های مالی بیان می کند.

اظهار نظر مردود :

این نوع گزارش نیز همانطور که از نامش پیداست زمانی رخ می دهد که موارد عدم رعایت یا تحریف استاندارد های پذیرفته شده حسابداری در اظهارنامه به نوعی می باشد که اظهارنامه کیفیت و مطلوبیت لازم مورد نظر حسابرس را دارا نباشد.

عدم اظهار نظر :

این نوع گزارش زمانی رخ می دهد که حسابرس دچار ابهام یا محدودیتی در اظهارنامه ارائه شده و وی نمی تواند اظهارنظری در مورد صورت های مالی مورد بررسی قرار داده شده داشته باشد.

فرایند حسابرسی چگونه انجام می شود؟

حسابرسان برای شروع فرایند حسابداری ابتدا برنامه ریزی می کنند. برنامه ریزی در حسابرسی مشخص می کند که چگونه، در چه زمانی و توسط چه شخصی می بایست این عملیات صورت بگیرد. اولین قدمی که یک حسابرس در این فرایند برمی دارد این است که اهداف حسابرسی را مشخص می کند برای مثال بررسی می کند ایا اظهارنامه های مالی به صورت منصفانه توسط مجموعه مورد نظر ارائه شده اند یا نه. بعد از تعیین اهداف به براورد دقیق از خطر های ذاتی و کنترل در فرایند می پردازد. سپس به سنجش میزان اطمینان از ازمون های محتوا می پردازد و برای ازمون های کنترل و محتوا زمانبندی ایجاد می کند.

وظایف یک حسابرس چیست؟

همانطور که تا این جا فهمیدیم به طور کلی وظایف یک حسابرس جمع اوری اعداد و ارقام گزارشات مالی و همچنین تایید یا رد ان ها می باشد که براساس چهار استاندارد حسابرسی موجود که در ادامه به آن ها میپردازیم، گزارشات مالی را مورد برسی و اظهار نظر قرار می دهد.

از جمله دیگر وظایف مهم یک حسابرس عبارت اند از :

• بررسی سیستم های گزارش گیری مالی مجموعه و اطمینان از درستی عملکرد ان ها.
• ارزیابی حساب های مالی مجموعه و انطباق ان ها با قوانین مالی.
• جمع اوری، تحلیل امار و ارقام برای اطمینان از صحت گزارش های حسابداری.
• شناسایی ویژگی های کسب و کار مجموعه.
• ایجاد فرایند های کنترل داخلی در شرکت برای جلوگیری از بروز خطا های مالی توسط کارکنان.

رشته حسابرسی چیست؟

شغل حسابرسی از مهمترین زیر شاخه های رشته حسابداری محسوب می شود که بازار کار نسبتا خوبی هم دارد. به طور کلی وظایف شغلی حسابرسان به نسبت حسابداران سنگین تر می باشد و فرد حسابرس وظیفه دارد که به صورت های مالی شرکت ها ورود کرده و عملکرد قسمت حسابداری مجموعه را بررسی کند. هر سازمانی که بخش حسابداری در مجموعه خود را دارا می باشد لازم است که اسناد مالی خود را به حسابرس ارائه دهد تا صحت و شفافیت ان ها مورد ازمون قرار گیرد. حسابرسان افرادی هستند که با سازمان ها و مجموعه های زیادی و همچنین با بخش مالی و مدیریتی ان ها نیز در ارتباط اند و دایره ارتباط وسیعی از افراد را دارا می باشند. در مجموع رشته حسابرسی برای افرادی است که علاوه بر داشتن تسلط کامل علمی بر روی رشته حسابداری، با انواع سیستم های مالی و حسابداری اشنایی لازم را داشته و قابلیت انجام فعالیت های موشکفانه در جهت صحت سنجی اسناد مالی را برخوردار باشند.

استاندارد های حسابرسی شامل چه مواردی است؟

یک حسابرس برای انجام عملیات حسابرسی می بایست از یک سری از استاندارد ها تابعیت کند که به استاندارد حسابرسی نامیده شده است. این استاندارد ها  شامل 3 گروه می باشند که عبارت اند از : استاندارد های عمومی – استاندارد های عملیاتی و استاندارد های گزارشگری.

استاندارد عمومی :

در استاندارد عمومی بیان می شود که فرد حسابرس باید چند ویژگی مهم را داشته باشد. این چند ویژگی عبارت اند از : صلاحیت و اموزش دیدگی تجربی فرد حسابرس – استقلال رای فرد حسابرس – مراقبت حرفه ای در اجرای رسیدگی و تهیه گزارش.

استاندارد عملیاتی :

این استاندارد بیان می کند که حسابرس باید هنگام عملیات حسابرسی معیار ها و فعالیت هایی را رعایت کند. این معیار ها عبارت اند از : برنامه ریزی و نظارت بر روی کارکنان حسابداری – شناخت کافی از ساختار کنترل داخلی موسسه مورد حسابرسی و در آخر به دست اوردن شواهد کافی و قابل اطمینان از روش های مختلف نسبت به صورت های مالی مورد برسی قرار گرفته.

استاندارد های گزارشگری :

در این استاندارد بیان می شود که بعد از این که حسبارس اطلاعات و مستندات لازم را جمع اوری نمود، می تواند گزارش نهایی را ارائه نماید. وی می بایست در ارائه این گزارش چند استاندارد را رعایت کند که ان ها عبارت اند از : مطابقت داشتن گزارش با استاندارد های حسابداری – یکنواختی اصول و روش های حسابداری استفاده شده در گزارش – افشای کامل و کافی اطلاعات (یعنی افشا اطلاعات باید به اندازه ای باشد که در تصمیم گیری های استفاده کنندگان آن تاثیر گذار باشد) و ارائه اظهارنظر نسبت به صورت های مالی.